De criticus

De criticus ontstaat tegelijk met het zelf reflectieve vermogen wat zich het tot het 9^e levensjaar ontwikkelt.  De criticus is een verinnerlijken van de ideale ouder, verzorger of belangrijke ander.  Het heeft als doel de relatie met deze personen goed te houden.  Het verinnerlijken heeft ook als doel dat deze persoon altijd bij je is.  Het is de buitenste laag van de persoonlijkheid en komt meestal als eerste in het bewustzijn wanneer het zelfonderzoek begint.

De kern van de criticus is een ik-ideaalbeeld; hoe jij of de wereld zou moeten zijn.  Dit komt voort uit het internaliseren van autoriteiten (ouders, leraren, boeken, etc) en/of een chronisch onvervuld verlangen.  Wanneer je iets mist en verlangt ga je de wereld of jezelf op dat gebied bekritiseren.  Het oordelen over jezelf, anderen of situaties komt meestal voort uit jouw gevoel van pijn en genot.  Wanneer iemand jou pijn heeft gedaan zul je geneigd zijn die persoon als ‘slecht’ te beoordelen en op de een of andere manier deze persoon te straffen/leed toe te dienen.

De criticus is een enorme behoefte tot afstemming met anderen.  Het probeert te helpen en echt contact te maken, maar resulteert meestal in het tegenovergestelde.  Het maakt vaak gebruik van een aanvallende toon en wijst op zwakke plekken in het eigen systeem of dat van de ander.  Je kunt in gesprek met de criticus bijvoorbeeld zeggen; “Als je weer zo tegen me praat, ga je maar een blokje om”.  Je kunt zelf een afspraak maken met de criticus. De strekking kan in ieder geval iets zijn van je mag erbij blijven, maar ik neem je niet te serieus.

Er is ook een meer onzichtbare criticus die zich vertaalt in een negatief achtergrond gevoel of een dichtklappen van het systeem.  Er is dan niet die strenge stem, maar meer een niet meer voelen. De criticus heeft het idee dat er goed en fout is en dat hij/zij het goede weet.  De criticus heeft een agenda en streeft naar het goede.  Deze splitsing in goed en slecht leidt nooit naar eenheid en vrede.  Wanneer je ziet dat de criticus niet kan helpen kun je alleen nog alles laten zijn zoals het is.

De criticus is altijd bezig met een egoïstische (kinderlijke) agenda.  Het heeft de drive om beter te worden of te willen zijn.  Bijvoorbeeld om verlicht te raken, een goed imago/identiteit op te houden, een tekort te vullen of de wereld te verbeteren.  Wanneer er een identificatie is met de soms fijnzinnige spirituele concepten van de criticus ontstaat er een verwarrende situatie.  De criticus in jou wil net als iedereen en alles; gezien en geliefd worden.  De bron van de criticus is vaak ook de diepe leegte van de drift.  Deze leegte van overlevingsangst, gulzigheid, afgunst, oneindige schaarste en lust zijn niet weg te redeneren.  Het doorvoelen en opzoeken van deze diepere lagen van het lichaam is nodig om de onderdrukking van de criticus te doorzien en vrij te maken.  De biologische levensdrang is in een vrij staat de bron van levenslust, sereniteit en vreugde zonder reden.  De kracht van de criticus wordt omgebogen en op de criticus zelf gericht.

Hoewel de oordelen van de criticus veel liefdevolle handelingen kan opleveren is het een vorm van controle.  Deze is te herkennen aan de emotionele commoties die veroorzaakt worden door het vasthouden aan bepaalde spirituele concepten waarvan jij denkt dat het de waarheid is.  Vanuit de activiteit van de criticus is het onmogelijk om naar de stilte te gaan.  Stilte is er alleen in stilte.  Zolang je gelooft dat de criticus je naar de stilte of betere relaties kan brengen zal het blijven knagen.  Je zal helemaal echt moeten worden en jezelf nemen zoals je bent met alle leegte en driften.

Het ervaren van het lichaam met al haar emoties en sensaties is een richting om voorbij de criticus te komen.  De ervaring van conceptloze aanwezigheid (ik ben) is vrij van de criticus.  De criticus is voornamelijk een mentale activiteit.

Oefening: Sta jezelf toe om 20 minuten per dag zorgeloos te genieten (incl.  van het vermakelijke commentaar van de criticus, nodig hem uit in dit feest).  Een manier is bewust stilstaan bij enkele goede momenten op een dag.  Wanneer je ergens loopt, een lekkere koffie drinkt.  Normaal is het zenuwstelsel geconditioneerd om alleen op problemen te reageren, ze te signaleren en op te slaan.  Er is bewuste actie voor nodig om ook andere neurologische conditioneringen aan te leggen en te versterken.

Oefening 2: Ga met vriendelijke aandacht naar een sensatie in het lichaam toe onderzoek dit fysiek en cognitief zonder het te willen veranderen.  In de ontvouwing van de sensaties lost alles uiteindelijk op in heldere aanwezigheid of het voelen van een essentiële kwaliteit zoals ruimte, liefde of aanwezigheid.  Verblijven in dit inzicht stopt het lijden, ontspant het lichaam en creëert een leven vanuit compleetheid.