Het enneagram zoals ik het gebruik is een psychologisch model. Essentie is een ervaring van eenheid of heel zijn. In het enneagram model worden negen percepties van eenheid of heelheid onderscheiden. Elk mens wordt met een gevoeligheid voor een bepaalde essentie geboren en raakt deze kwijt gedurende de eerste vier jaar van het leven. De essentie wordt bedekt met een laag wat wij vaak ego noemen. Deze laag bestaat uit een fixatie (een mentale structuur) en een passie (gevoelstoon). Door deze fixatie en passie te herkennen kom je weer in de essentie van jezelf.
Het bedekken ontstaat door;
1. identificatie met het lichaam (ontstaan van dualiteit, ik en de ander)
2. de reactiviteit op de omgeving, die je niet geeft wat je wil en het daarbij komende wantrouwen (object-relatie theorie)
3. het niet gespiegeld krijgen van innerlijke essentie door de omgeving (omdat iedereen de essentie kwijt is)
Het kwijtraken van essentie kun je zien als het ontstaan van een gaten in de ervaring van essentie. Deze gaten voelen aan als een gemis, een leegte, zinloosheid, hopeloosheid en vormen de kern van het ego. Het ego heeft als doel de pijn van deze leegte, te kort en zinloosheid niet te voelen en is paradoxaal genoeg opgebouwd uit deze gevoelens. Vanuit het enneagrammodel zijn er negen type ego structuren. Elk ego heeft alle structuren. Door deze structuren in jezelf te onderzoeken kom je vanzelf weer bij de verloren essentie. Dit is echter een pijnlijk proces, omdat je eerst langs allerlei pijnlijke ervaringen gaat. Zo kun je bijvoorbeeld eerst bij je innerlijke criticus (type 1) komen en daarna in een laag angst (type 6). Wanneer je deze laag van angst er kunt laten zijn en je verder in je ervaring zakt kun je in direct contact komen met je innerlijke leegte en te korten. Dit lijken vaak ondragelijke ervaringen. Op een gegeven moment merk je echter dat je ervaring van pijn en lijden een bodem raakt en ontstaat er uit de bron een ervaring van essentie. Dit is een en al positiviteit en een gedragenheid en is onze essentie. Iedereen kan weer in essentie leven.
Het enneagram ondersteund het proces van inquiry. De ego structuren wordt duizenden keren in verschillende variaties doorlopen totdat alle weerstanden en gaten zijn doorzien en opgelost. Dit is de lange weg naar verlichting.
Er is ook een directe ervaring van essentie zonder de weg via pijn en leegte, maar die is er niet altijd. In het begin van de zoektocht gebeurt dit meestal om de geest een idee te geven wat er mogelijk is en later tegen het einde van de zoektocht valt de aandacht steeds vaker direct in essentie.
Het nut van het enneagram ligt met name bij de geleidelijke weg naar Zelfrealisatie. Het is een gestructureerde routekaart waarmee je de ervaring van dit pijnlijke proces makkelijker kan plaatsen. Het geeft concrete aanwijzingen hoe je bepaalde deugden kunt ontwikkelen en daardoor de ego structuur oplost. Wanneer je het model innerlijk begint te ervaren kom je erachter dat het een oneindige bewegende intelligentie is.
Ik volg en bestudeer de ontvouwing van mijn bewustzijn inmiddels 13 jaar met dit model en dat geeft mij het overtuigende bewijs dat het betrouwbaar en praktisch is. In eerste instantie focus je op het bestuderen van je eigen type. Wanneer je die begrijpt en ervaart kun je ook de andere types in jezelf ontdekken. Het zijn negen afweermechanismes die iedereen heeft, alleen een is er dominant. Hoe verder je inzicht in het model groeit hoe vrijer je wordt van de types. De perceptie opent zich naar essentie zonder dat de innerlijke afweer helemaal verdwijnt. Je ego structuur is ook iets watje helpt in het materiele leven. Wanneer je er vrij van raakt heeft het iets persoonlijks zonder grenzen. Dit noem ik de persoon van essentie. De lading gaat er uit en het wordt gezien voor wat het is.
Ik raad drie boeken aan;
1.Spirituele Dimensie van het Enneagram (structuur van type en achtergrond Enneagram)
2.Passie naar deugd van Sandra Maitri (de innerlijke ontwikkelingsrichting van types)
3.Het boek Negen facetten van eenheid van A.H.Almaas (herkennen van je natuurlijke essentie)
Wanneer je deze drie boeken grondig leest weet je genoeg van het enneagram om ermee te werken. Ik lees deze boeken telkens weer en ontdek steeds weer iets nieuws. Het ego is een oneindige, levendige, meer dimensionale structuur.